تسخیر غرب
نویسنده: آلبرت میشنر دسته بندی:«جیمز آلبرت میشنر»، از مشهورترین رمان‌نویسهای معاصر آمریکایی است. وی بیش از چهل اثر از خود به‌جا گذاشت که به چندین زبان دنیا ترجمه شده و تاکنون بیش از 75 میلیون نسخه از آن به فروش رسیده است. ژانر رمانهای «میشنر»، ترکیبی از سبک‌های مختلف رمان‌نویسی است و داستانهای او، دربردارندة شخصیتها و حوادث واقعی و غیرواقعی هستند. کتابهای او بسیار محبوب است و خواننده را به عمق صحنههای داستانی خود دعوت میکند.
«سنتنیال» (نام اصلی کتاب حاضر)، یکی از مشهورترین رمانهای میشنر، داستان سرزمین کلرادو، نگاهی به ریشههای زمین‌شناسی و فرهنگ بومی این سرزمین دارد و چندین نسل از خانوادههای بومی را در کوههای راکی آمریکای غربی مستند میکند و به‌عنوان یک سریال تلویزیونی پرطرفدار، پخش شده است.
این رُمان تاریخی و اسطورهای، ترکیبی از واقعیات و تخیّلات است. وی به‌عنوان راوی بیرونی، فضای تاریخی و جغرافیایی داستان را ترسیم میکند و با تحقیقات میدانی خود، اطلاعات زمینهای گسترده‌ای از تاریخ، جغرافیا و فرهنگ موضوع داستان را در اختیار خواننده قرار میدهد.
روایت داستانی کتاب «تسخیر غرب»، با نگاهی به سبک زندگی قبایل سرخپوستی آمریکا از سال 1756 آغاز میشود. گفتمانی که سرشار از واژگان جنگ، دشمن، قبیله، شجاعت، دلاوری، مقاومت، فداکاری، کینه، انتقام، مرگ، پیروزی و افتخارات است؛ آموزههایی که از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابد.
داستانهای این کتاب ظاهراً جداگانه و متوالی آغاز و پایان مییابند، اما در حقیقت زوایا و رخدادهای مختلفی از یک دوره زمانی و قلمرو مکانی مشخص است و قهرمانان هر داستان در داستان دیگر نیز ظاهر میشوند. روند داستان سرعت بالایی دارد و نویسنده در ارائه داستانهای متعدد و متوالی، امکان فلش‌بک را به خواننده میدهد. او به‌یک‌باره در هر داستان به روشنگری در همة زوایای داستان نمیپردازد، بلکه بسیاری از حقایق و پرسشهای خواننده به تعلیق میافتد تا در ادامة داستانهای بعدی، حقایق بیشتری ظاهر شوند. در فضای داستان، خصوصیات نظام مردسالار، تبعیض جنسیتی، اقلیتهای نژادی، طمع به منابع سرشار سرزمین آمریکا و استفاده ابزاری از بومیان مشهود است.
دربارة مترجم:
مرحوم مهندس «میرمحمد مستشاری» (1321-1398) دانش‌آموختة «دانشگاه ایالتی تنسی» است که پس از 15 سال زندگی و کسب دانش در آمریکا، در سال 1356 به ایران بازگشت. وی ضمن اشتغال در وزارت کشاورزی، تمام اوقات غیرموظف خود را با دقت و خلاقیت فراوان صرف ترجمة کتاب معروف و پرفروش «سنتنیال» یا «صدسالگی» نوشتة «جیمز آلبرت میشنر» کرد. کتاب حاضر با عنوان «تسخیر غرب»، درواقع بخشهای برگزیده و اصلی کتاب یادشده است که با قلم توانای ایشان و با لحنی برگرفته از لحن نویسندة اصلی، ترجمه شده است.
سال‌ها اقامت و تحصیل در آن کشور و علاقة شدید وی به مطالعة همزمان ادبیات دو زبان انگلیسی و فارسی و پیگیری آن، سبب تسلط او در ترجمه از نگاه ادبی و وسعت دیدش در برگردان متون این زبان به فارسی شده بود. او، از مترجمانی بود که ارتباطات انسانی، تسلط بر زبان مبدأ و مقصد، دقت محتوایی و دانش علمی‌اش در کنار هم، پدید آمدن ترجمه‌ای دقیق با ساختار و درون‌مایة محتوایی و حسی دقیق را به دنبال داشته است.
ترجمة روان و سلیس او در کنار انتخاب معادل‌های دقیق و هوشمندانه‌اش، تولید اثری به‌غایت دل‌نشین و جذاب را در پی داشته است. برقراری ارتباط حسی با خواننده، گزینش درست و دقیق و خوش‌آهنگی واژگان، رعایت طول کلام نویسندة اصلی و تلاش برای انتقال کامل مفاهیم به خواننده، از شاخص‌ترین ویژگی‌های ترجمة اوست.
ازنظر «نیومارک» (که یکی از نظریهپردازان عرصة ترجمه و از منتقدین ترجمة متون ادبی است)، ترجمه را با توجه به نوع متن و این‌که هدفِ ترجمه، وفاداری به نویسندة اصلی است یا خواننده، به دو نوعِ «ترجمة معنایی» و «ترجمة ارتباطی (پیامی)» می‌توان تقسیم کرد و ویژگی برخی متون، اقتضا میکند بخشی از متن به‌صورت معنایی و بخش دیگر به‌صورت ارتباطی ترجمه شود. با نگرش به دیدگاه «نیومارک»، مرحوم «مستشاری» در ترجمه و تدوین کتاب «تسخیر غرب»، با مهارت درخورستایشی از روش ترکیبی بهره برده است. روش ترکیبی ترجمه، افزون بر وفاداری به متن اصلی، ارتباط فرهنگی و مبانی زیباشناختی ادبی به‌منظور ارتباط با خوانندة متن را حفظ میکند. به همین دلیل، خواننده در حین مطالعه، ارتباط نزدیک و بدون واسطه با نویسنده، فضاها و شخصیتهای داستان را به‌وضوح احساس میکند.
دربارة نويسندة کتاب
«جيمز آلبرت ميشنر» (1997-1907)، از نويسندگان مشهور آمريکايي است که بيش از 40 اثر مهم از خود باقي گذاشته است. بيشتر اين آثار، شامل افسانه‌هاي حماسي و خانوادگي است که زندگي چندين نسل متوالي در مناطق جغرافيايي خاص را در خود جاي داده است.
آثار ميشنر، از پرفروش‌ترين کتاب‌ها در باشگاه «کتاب ماه» به شمار مي‌رود. کتاب‌هاي او به دليل تحقيقات ميداني و دقيقي که در عقبة آن‌ها صورت گرفته، مشهور بوده است. وي از اين رويكرد تقريباً براي همة رمان‌هاي خود كه مبتني بر تحقيقات دقيق تاريخي، فرهنگي و حتي زمين‌شناسي بوده، استفاده كرده است.
به دليل طرفداري خوانندگان، بعضي از آثار او به فيلم و سريال تلويزيوني تبديل شد و مورد استقبال جوامع مختلف قرار گرفت. ميشنر علاوه بر کتاب‌هاي رمان، آثاري نيز در نقد مسائل اجتماعي و سياسي آمريکا دارد. وي در کتاب «لاتاري رياست جمهوري» (9691)، سيسم انتخابات الکترال آمريکا را مورد انتقاد قرار مي‌دهد.
او در دانشگاه کلرادوي شمالي، مدرک کارشناسي ارشد هنر را دريافت کرد. پس از فارغ‌التحصيلي، چندين سال در دانشگاه و در دبيرستان کالج تدريس کرد. وي از سال 1939 تا 1940، سمت سخنران مدعو در دانشگاه هاروارد را داشت، اما آنجا را ترک کرد و به‌عنوان سردبير آموزش مطالعات اجتماعي به انتشارات «مک ميلان» پيوست.
«ميشنر» کار نويسندگي خود را در طول جنگ جهاني دوم و زماني که با درجة ستواني در نيروي دريايي به‌عنوان مورخ دريايي به جنوب اقيانوس آرام منصوب شد، آغاز کرد. وي در 40 سالگي يادداشت‌ها و برداشت‌هاي خود را به داستان‌هاي اقيانوس آرام جنوبي (1947) تبديل كرد که اين اثر جايزة «پوليتزر» را در سال 1948 برنده شد و يک فيلم سينمايي از آن اقتباس گرديد.
کتاب «سنتنيال» (1974)، نام اصلي کتاب حاضر است که به‌عنوان يک سريال تلويزيوني پرطرفدار از اکتبر 1978 به مدت دو سال از طريق شبکه تلويزيوني NBC پخش شده است.
«ميشنر» در طول زندگي خود نويسنده‌اي محبوب بود و حدود 75 ميليون نسخه از رمان‌هاي او، در سراسر جهان فروخته شده است. او شخصي نيکوکار بود و با اهداي بيش از 100 ميليون دلار به مؤسسات آموزشي، فرهنگي و نويسندگي، به رشد و بالندگي فرهنگي جامعه کمک کرد. «ميشنر» بيشتر حقوق مالکيت اموال و دارايي‌هاي خود را به «کالج سوارمور» که در آنجا ليسانس گرفته بود واگذار کرد. وي مقالات خود را به دانشگاه کلرادوي شمالي که در آنجا مدرک کارشناسي ارشد خود را دريافت کرده بود، اهدا کرد.
از جوايز و افتخارات مهم وي، مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
- «جايزة گلدن پليت» آکادمي موفقيت آمريکا در سال 1971؛
- «جايزة ادبي سنت‌لوئيس» از دانشگاه سنت‌لوئيس ميسوري در سال 1981؛
- «جايزة ملوان تنها» بنياد بزرگداشت نيروي دريايي ايالات‌متحده به دليل دستاوردهاي ادبي در سال 1993.